Pierwszym krokiem była potrzeba utylizacji wysypiska śmieci, a konsekwencją tego w kolejnym etapie budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 1 MW. Jak wspomina prezes spółdzielni "Biodar" Piotr Byczkowiak:
- Oprócz budowy tej instalacji fotowoltaicznej, która całą wyprodukowaną energię wprowadzała do sieci, uczyliśmy się tak naprawdę tą energią zarządzać.
Już od 2016 roku gmina stała się aktywnym uczestnikiem rynku energii, sprzedając wyprodukowaną energię elektryczną na giełdzie i ucząc się tym samym rynku energii. Równolegle rozwijała mikroinstalacje fotowoltaiczne na budynkach użyteczności publicznej. Obecnie ich łączna moc wynosi 123 kW.
- To jest ten potencjał, który budowaliśmy przez lata, aby we właściwym czasie, czyli obecnie wykorzystać we własnej spółdzielni energetycznej - podkreśla Prezes Byczkowiak.
Poszukiwanie nowych rozwiązań
Początkowo wyzwaniem były ograniczenia sieci elektroenergetycznej, które uniemożliwiały pełne wykorzystanie wyprodukowanej energii. Rozważano różne koncepcje - od budowy kabla łączącego farmę z budynkami gminy, po przeniesienie instalacji w okolice kompleksu sportowo-rekreacyjnego. Jednak przeszkody techniczne sprawiały, że pomysły te nie mogły zostać zrealizowane.
W 2015 roku, wraz z wejściem w życie ustawy o OZE, pojawiła się w regulacji „spółdzielnia energetyczna”.
- Jako aktywny uczestnik rynku energii wiedzieliśmy, że to rozwiązanie pozwoliłoby nam w końcu wykorzystać nasz potencjał i przenieść realne, policzalne korzyści - mówi prezes „Biodaru”.
Założenie spółdzielni
Ostateczna decyzja o powołaniu spółdzielni energetycznej zapadła po analizach i zmianach prawnych (Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii wraz ze zmianami, Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń spółdzielni energetycznych, Ustawa - Prawo energetyczne, Ustawa - Prawo spółdzielcze) umożliwiających formalne działanie takich podmiotów.
Kolejnym ważnym krokiem była rejestracja „Biodaru” w Krajowym Rejestrze Sądowym, który jest naczelnym organem samorządu spółdzielczego. To właśnie wpis do KRS potwierdził pełnoprawne powstanie spółdzielni energetycznej i pozwolił jej rozpocząć działalność.
- Spółdzielnia energetyczna to organizacja, która pozwala społeczności lokalnej wziąć sprawy w swoje ręce i samodzielnie zarządzać produkcją energii. Tak jest też w naszym przypadku - zaznacza Prezes Byczkowiak.
Dziś członkami spółdzielni są: gmina Ustronie Morskie, spółka Gminna Energia oraz Gminny Ośrodek Kultury. Jak podkreśla prezes, całość pozostaje w rękach samorządu, co daje pełną niezależność decyzyjną.
Korzyści dla mieszkańców
Spółdzielnia energetyczna „Biodar” stała się m.in. narzędziem do zmniejszania kosztów energii oraz poprawy jakości życia mieszkańców.
- To się przełożyło na realne oszczędności, o czym mogliśmy przekonać się podczas sprawozdań składanych do KOWR-u - mówi Prezes Byczkowiak.
Jednak działalność „Biodaru” nie kończy się na własnych projektach. Spółdzielnia aktywnie wspiera mieszkańców i inne gminy w procesie zakładania podobnych inicjatyw.
- Chcemy pokazać, że taka forma lokalnej organizacji energetycznej naprawdę działa i przynosi wymierne efekty – podkreśla Prezes.
Lider lokalnej transformacji
Historia Ustronia Morskiego pokazuje, że konsekwentna budowanie lokalnego potencjału energetycznego może prowadzić do większej niezależności i samowystarczalności oraz realnych oszczędności. Spółdzielnia „Biodar” jest dziś przykładem udanej inicjatywy samorządowej dla innych gmin w Polsce i dowodem, że spółdzielnie energetyczne mogą stać się fundamentem lokalnej niezależności energetycznej i przełożyć się na realne korzyści energetyczne i finansowe.
Autor: Katarzyna Brona