5 listopada 2025 r. Mazowiecka Agencja Energetyczna zorganizowała spotkanie Grupy Roboczej w ramach projektu OCTOPUS, którego celem jest wspieranie regionów w realizacji ich celów klimatyczno-energetycznych poprzez budowę terytorialnych sieci współpracy i przyspieszenie transformacji energetycznej.
Pierwsze warsztaty w nowym cyklu poświęcone były tematyce spółdzielni energetycznych, które odgrywają ważną rolę w rozwoju lokalnych społeczności energetycznych i budowie niezależności energetycznej regionów.
Wprowadzenie do projektu OCTOPUS
Spotkanie otworzyła Klaudia Wasilewska z Mazowieckiej Agencji Energetycznej, przedstawiając główne założenia projektu OCTOPUS finansowanego z programu LIFE. Celem inicjatywy jest przyspieszenie regionalnej transformacji energetycznej poprzez wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i budowę sieci wymiany wiedzy pomiędzy regionami partnerskimi z siedmiu krajów Europy.
Jak podkreśliła prowadząca „projekt OCTOPUS ma wspierać regiony w osiąganiu celów klimatycznych i budować praktyczne partnerstwa na rzecz czystej energii, z korzyścią dla lokalnych społeczności i gospodarki”.
Dofinansowanie dla spółdzielni energetycznych z projektu ENERCOM
W dalszej części spotkania Anna Sitarska z MAE zaprezentowała możliwości finansowego wsparcia dla spółdzielni energetycznych w ramach projektu ENERCOM, współfinansowanego przez program LIFE Unii Europejskiej.
Projekt umożliwia uzyskanie dofinansowania do 45 000 euro dla zarejestrowanych spółdzielni energetycznych w Polsce. Nabór prowadzony jest cyklicznie, a obecnie trwa drugi nabór wniosków.
Mazowiecka Agencja Energetyczna, jako krajowy ekspert projektu, wspiera w procesie aplikacji spółdzielnie z całego kraju - zarówno z Mazowsza, jak i spoza regionu.
Jak zaznaczyła prelegentka, „MAE promuje nabory, udziela wsparcia merytorycznego i pomaga beneficjentom w poprawie wniosków, jednak wnioski muszą być przygotowane samodzielnie przez wnioskodawców - to ważny element budowania kompetencji lokalnych społeczności energetycznych”.
Dofinansowanie można przeznaczyć m.in. na:
- opracowanie analiz energetycznych i biznesowych dla spółdzielni,
- przygotowanie dokumentacji projektowej,
- działania edukacyjne i promocyjne,
- opracowanie modeli zarządzania energią w gminie.
Program ENERCOM ma na celu rozwój i wzmocnienie struktur spółdzielni energetycznych w całej Polsce oraz zwiększenie udziału energii odnawialnej w lokalnym miksie energetycznym.
Kalkulator RENALDO - narzędzie do bilansowania i planowania energetycznego
Kolejna część warsztatów poświęcona była praktycznym aspektom bilansowania energii w spółdzielniach. Julia Ługowska z Inicjatywy Społecznej Energetyka przedstawiła działanie kalkulatora RENALDO, który wspiera proces tworzenia analiz energetycznych i finansowych dla spółdzielni.
Kalkulator RENALDO został merytorycznie opracowany przez Stowarzyszenie im. prof. Żmijewskiego w ramach projektu „Rozwój obszarów wiejskich poprzez odnawialne źródła energii - RENALDO”, realizowanego na wniosek Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Narzędzie umożliwia m.in.:
- tworzenie bilansów energetycznych spółdzielni,
- analizę autokonsumpcji i samowystarczalności energetycznej,
- symulację kosztów i zysków z różnych źródeł OZE.
Jak podkreśla prezes Stowarzyszenia im. prof. Żmijewskiego „Autokonsumpcja to klucz do sukcesu każdej spółdzielni energetycznej. Im więcej energii wykorzystujemy na miejscu, tym większe korzyści ekonomiczne i środowiskowe dla wspólnoty.”.
Kalkulator RENALDO oraz podręcznik „Jak założyć i prowadzić spółdzielnię energetyczną?” dostępne są na naszej stronie w zakładce „Poradniki”.
Jak założyć spółdzielnię energetyczną?
O praktycznych aspektach zakładania spółdzielni energetycznych opowiedziała Magdalena Kabot, Prezes Spółdzielni Energetycznej Gminy Błędów. W swojej prezentacji omówiła najważniejsze wymogi formalne, strukturę organizacyjną oraz rolę zaangażowania lokalnej społeczności w procesie tworzenia spółdzielni.
Proces zakładania i rejestracji spółdzielni został szerzej opisany przez Stowarzyszenie w warsztatach przeprowadzonych zgodnie z umową pomiędzy Stowarzyszeniem im. prof. Żmijewskiego, a Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa w ramach programu "Agro OZE Energia z rolnictwa". Nagrania z warsztatów dostępne są na naszej stronie w zakładce „materiały szkoleniowe”.
Gminna spółdzielnia energetyczna - model z potencjałem
W ostatnim bloku spotkania Łukasz Pałucki, Wiceprezes Spółdzielni Energetycznej w Hrubieszowie, przedstawił model gminnej spółdzielni energetycznej – obecnie najczęściej wybierany przez samorządy w Polsce. Prelegent omówił zarówno korzyści, jak i wyzwania związane z funkcjonowaniem takiej struktury, wskazując, że „spółdzielnia energetyczna to nie tylko projekt inwestycyjny, ale przede wszystkim długofalowy mechanizm budowania niezależności i bezpieczeństwa energetycznego gminy”.
Spotkanie zakończyło się sesją pytań i dyskusją z uczestnikami. Poruszono m.in. kwestie współpracy gmin z jednostkami podległymi oraz wyzwań formalnych w procesie tworzenia spółdzielni.
Cieszymy się, że coraz więcej samorządów angażuje się w rozwój lokalnych społeczności energetycznych. To najlepszy dowód, że kierunek transformacji jest słuszny i potrzebny. Z radością obserwujemy również, że działania edukacyjne Stowarzyszenia im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego pozytywnie wpływają na ten proces, wspierając rozwój społeczności energetycznych w Polsce, co ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju lokalnych społeczności oraz przyszłości energetyki obywatelskiej w naszym kraju.